Toegang tot UBO-register beperkt
Het UBO-register, of het register van uiteindelijke begunstigden was tot voor kort voor elk lid van de bevolking toegankelijk. Daar kwam verandering in met het arrest van het Europees Hof van Justitie van 22 november 2022.
Het Hof oordeelde dat een dergelijke toegang een ernstige en ernstige en ongerechtvaardigde inmenging uitmaakt op het recht op privéleven. Na dit arrest schortte de FOD Financiën de toegang van het brede publiek tot het UBO-register al op. Met het KB van 8 februari 2023 wordt deze beperkte toegang nu wettelijk verankerd.
Wat is UBO
Het UBO-register, of het register van de uiteindelijk begunstigden (Ultimate Beneficial Owner), werd ingevoerd in de Europese Witwasrichtlijn en de Witwaswet van 18 september 2017.
Vennootschappen (en andere juridische entiteiten) moeten informatie over hun ‘uiteindelijk begunstigden’ inwinnen en bijhouden. Deze informatie wordt bijgehouden in een centraal register, het UBO-register.
Meer concreet moeten vennootschappen, VZW’s en stichtingen, en trusts, fiducieën en daarmee vergelijkbare juridische constructies, informatie over hun uiteindelijk begunstigden doorgeven aan het UBO-register. Dit zijn de zogenaamde informatieplichtigen.
De FOD Financiën beheert het register.
Toegang voorheen
Er moest een onderscheid gemaakt worden tussen vennootschappen enerzijds en VZW’S, trusts, stichtingen, etc.. anderzijds.
Voor vennootschap had aanvankelijk, naast de bevoegde autoriteiten, de entiteiten die onder toepassing vallen van het preventief luik van de antiwitwaswetgeving, e.d., ook elk lid van de bevolking toegang tot het UBO-register.
Voor deze laatste categorie was de toegang beperkt tot welbepaalde gegevens. Hieronder vielen m.n. de geboortemaand, het geboortejaar, de nationaliteit en land van verblijf van de uiteindelijk begunstigden, etc..
Met betrekking tot de VZW’s, stichtingen, trusts, enz., konden de bevoegde autoriteit, elk lid van de bevolking (voor VZW’s en stichtingen, en beperkt tot bepaalde gegevens), natuurlijk personen die en legitiem belang konden aantonen (beperkt tot welbepaalde gegevens), elke natuurlijke of rechtspersoon bij bijzondere aanvraag met betrekking tot juridische constructies, het register inzien.
Europees Hof van Justitie
Het Europees Hof van Justitie sprak zich op 22 november 2022 uit over de toegang door elk lid van de bevolking tot het UBO-register. Het Hof boog zich met name over de vraag of deze toegang verenigbaar is met de bescherming van het privéleven. Uiteindelijk kwam het Hof tot het oordeel dat er sprake is van een ernstige en ongerechtvaardigde inmenging op de door het Europees Handvest gewaarborgde grondrechten. Het Hof verklaarde de Witwasrichtlijn op dit punt dan ook ongeldig.
Hierop besliste de Belgische fiscus om de toegang voor het grote publiek tot informatie over uiteindelijke begunstigden tijdelijk op te schorten.
Beperktere toegang
Ondertussen heeft het KB van 8 februari 2023 de beperktere toegang tot het UBO-register verankerd. Dit KB schrapt de bepaling op grond waarvan ‘elk lid van de bevolking’ toegang had tot welbepaalde gegevens van het UBO-register.
Om toegang te krijgen tot deze gegevens, zal het grote publiek vanaf nu ‘een legitiem belang’ aangetoond moeten kunnen worden.
Dit ‘legitiem belang’ houdt in dat het belang van de betrokken natuurlijke of rechtspersonen verband moet houden met de strijd tegen het witwassen van geld, de financiering van terrorisme of de verbonden onderliggende criminele activiteiten.
Natuurlijke personen kunnen hun legitiem belang aantonen door het bewijs dat activiteiten worden uitgevoerd die verband houden met de strijd tegen het witwassen van geld, de financiering van terrorisme en de verbonden onderliggende criminele activiteiten.
Rechtspersonen dienen hun legitiem belang aan te tonen op basis van het maatschappelijke doel of een activiteit die verband houdt met de strijd tegen het witwassen van geld, de financiering van terrorisme en de verbonden onderliggende criminele activiteiten.
De toegang kan door de FOD Financiën geweigerd worden wanneer zij vaststelt of vermoedt dat de aanvraag niet in overeenstemming is met het vooropgestelde legitieme belang. De toegang kan ook worden geweigerd wanneer de toegang een blootstelling inhoudt aan een onevenredig risico, een risico op fraude, ontvoering, chantage, afpersing, pesterijen, geweld of intimidatie inhoudt of indien de uiteindelijke begunstigde minderjarig of anderszins handelingsonbekwaam is.
Bij weigering van de aanvraag kan, binnen twee maanden vanaf de ontvangst van de negatieve beslissing tot weigering, een schriftelijk verzoek tot herziening van deze beslissing voorleggen aan de FOD Financiën.
Tags: UBO register
