De Vlaamse regering heeft een nieuwe omzendbrief met betrekking tot de gemeentefiscaliteit uitgevaardigd. (Omzendbrief KB/ABB 2019/2 *) Deze volgt de omzendbrief van 2011 op. Het eerste hoofdstuk behandelt het wettelijke kader van de gemeentelijke fiscale bevoegdheid, met een aantal basisbegrippen en -principes.
Vervolgens wordt de procedure voor de vestiging, de invordering en de geschillen van gemeentebelastingen toegelicht. Het laatste hoofdstuk bespreekt de meest frequent voorkomende gemeentebelastingen. Hieronder volgt een overzicht van de nieuwigheden die de omzendbrief met zich meebrengt.
Online bekendmaking
De omzendbrief behandelt vooreerst de online bekendmakingsplicht. Belastingreglementen en retributiereglementen worden bekendgemaakt via een gemeentelijke webtoepassing, en dit binnen de tien dagen na de aanneming ervan (artikel 286, §1, 1° en 287 DLB). De geactualiseerde en gecoördineerde versie van deze reglementen moeten ook steeds online raadpleegbaar zijn. De reglementen moeten minstens online blijven voor hun volledige geldigheidsduur.
Onderscheid retributies en belastingen
Het onderscheid tussen de retributies en de belastingen wordt helderder gemaakt. Dit is relevant in het kader van de delegatie van bevoegdheden van de gemeenteraad naar het college van burgemeester en schepenen. Belastingen mogen een uitdrukking zijn van een beleid, bedoeld om het gedrag van de burger een bepaalde richting uit te sturen, maar mogen in geen geval prohibitief zijn.
Specifieke gemeentebelastingen
Opcentiemen onroerende voorheffing
In de gemeenten waar niet tijdig het tarief van de opcentiemen onroerende voorheffing werd gestemd, zullen de opcentiemen van rechtswege worden geheven volgens het toepasselijke tarief van het voorgaande aanslagjaar.
Vanaf aanslagjaar 2019 krijgen de gemeenten de mogelijkheid om vrijstellingen, verminderingen en andere tariefdifferentiaties vast te stellen op voorwaarde dat deze geen afbreuk doen aan de Vlaamse hoofdbelasting en mits naleving van een strikte procedure.
Verhaalbelastingen en omgevingsvergunningen
Net als voorheen raadt de Vlaamse overheid verhaalbelastingen af en verkiest men urbanisatiebelastingen. Ook wordt nu gewezen op de mogelijkheid om in het decreet betreffende de omgevingsvergunning lasten op te leggen.
De omgevingsvergunning vervangt de stedenbouwkundige, verkavelings- en milieuvergunning sinds 2018. De belastingen met betrekking tot die vergunningen moeten dus aangepast worden. Hier luidt de aanbeveling om tariefdifferentiaties op te nemen al naargelang de dossierlast.
Leegstand en verwaarlozing van woningen en gebouwen
Veel van deze materie is overgeheveld naar de gemeenten en tegelijkertijd werden enkele nieuwigheden ingevoerd. Deze materie maakte vroeger onderdeel uit van de Vlaamse krotbelasting. Nu behoudt de decreetgever nog een coördinerende rol. De omzendbrief verwijst naar modelreglementen, zodat de gemeenten deze wijzigingen makkelijk kunnen implementeren.
Ongeschikte en onbewoonbare woningen
De gemeenten kunnen een belasting heffen op ongeschikte en onbewoonbare woningen. Wanneer deze belasting beantwoordt aan de minimumeisen gesteld door het Vlaamse Gewest, zal het Vlaamse Gewest de heffing niet langer kunnen opleggen. Wanneer de gemeente afziet van de heffing, zal het Vlaamse Gewest wel heffen en kan de gemeente opteren voor opcentiemen.
Kosteloze verspreiding van niet-geadresseerd drukwerk
Wegens het verstrijken van de milieubeleidsovereenkomst reclamedrukwerkafvalstoffen in 2013, is het niet langer nodig om de aanbeveling die de belasting op ongeadresseerd reclamerukwerk afraadt, te handhaven. Om die reden kregen de gemeenten terug groen licht om dit te belasten en voorziet de omzendbrief in tips voor de vereenvoudigde aangiftes.
Retributie voor opruimen van sluikstort
Sluikstorten is een misdrijf. De vergoeding die gevraagd wordt naar aanleiding van het opruimen ervan, moet dan ook gekwalificeerd worden als een retributie, een GAS-boete of bestuurlijke of strafrechtelijke maatregel. Het opleggen van een belasting is immers geen middel om te sanctioneren.
Tweede verblijven
Voor de belasting op tweede verblijven rijkt de omzendbrief een aantal motieven aan die een dergelijke belasting mee kunnen verantwoorden. Zoals bijvoorbeeld: het bewaren van de sociale cohesie in de gemeente, het belasten van weelde of het compenseren voor de algemene belasting die de vaste inwoners betalen. Deze motieven impliceren elk andere gevolgen, opgesomd in de omzendbrief.
Tevens vermeldt de omzendbrief niet langer dat een tarief boven 1.000 € niet gematigd is.
Toeristische logies
Sinds 2017 is er een nieuw Logiesdecreet. Deze verlaagde de administratieve lasten voor de ondernemer en de overheid en houdt rekening met nieuwe tendensen en aanbodvormen, zoals de opkomst van onlineplatformen. Met deze nieuwigheden wordt in de omzendbrief rekening gehouden.
Belasting op taxidiensten
Naar aanleiding van het Taxidecreet, worden de mogelijkheden en verplichtingen ervan uiteengezet in de omzendbrief. Naar aanleiding van het uitreiken van een taxivergunning, kan een belasting geheven worden. Hierin wordt aanbevolen om over te gaan tot belastingverminderingen in het geval van groene maatregelen.
Nacht- en telefoonwinkels
De Vlaamse overheid bepaalt niet langer betrekking tot de openings- en jaarlijkse belasting. Wel wordt uitdrukkelijk vermeld dat een belasting niet in die mate disproportioneel mag zijn dat het een prohibitief karakter krijgt.
Afgifte van identiteitsdocumenten
Met betrekking tot de afgifte van identiteitsdocumenten worden de kosten doorgerekend aan de burger en dit in de vorm van een retributie. Sinds 2017 is een regeling ingevoerd voor de afgifte van A-kaarten, waarop een vreemdelingentaks wordt geheven van maximaal 50 euro. De omzendbrief licht dit verder toe.
Politieprestaties
Deze taks wordt uit de omzendbrief geschrapt, omdat voor (bestuurlijke en gerechtelijke) politieprestaties geen vergoedingen gevraagd kunnen worden. De taks kon opgelegd worden aan personen die vervoerd werden in een politievoertuig.
Besluit
De omzendbrief van 2019 houdt voornamelijk een verandering in met betrekking tot de bekendmaking van de belasting- en retributiereglementen. Dit moet nu online gebeuren, alsook online geactualiseerd en gecoördineerd worden. Met betrekking tot de verschillende gemeentebelastingen zijn er verschillende, eerder kleine, wijzigingen waar te nemen.
Auteurs: Alexander Delafonteyne & Elodie Blancke
Tags: gemeentefiscaliteit